27 april 2015

Ik ben een racist, maar...

"Ik ben geen racist, maar..."

En zo spuien we op deze grijze lenteavond alweer een cliché in het linkse spectrum van de sociale media. We kunnen alweer gaan twitteren tot het handjevol mensen dat het sowieso onvoorwaardelijk met ons eens is dat wij het vandaag toch ook alweer onvoorwaardelijk eens zijn met hen. Hiep hoi.
In dit geval gaat de platitudische zelfbestendiging over dat wie een zin aanvat met "ik ben geen racist, maar..." die zin onvermijdelijk afmaakt met racistische drek. En dat dat niet mag. En dat de aanvanger van de zin moet zwijgen. Preaching to the choir again

Het nieuwste vaag op engagement lijkend snoepje komt uit het mandje van de voor mij onbekende vzw Hand in Hand*.
Het keurig in Facebookverpakking en makkelijk naar binnen te happen campagnemateriaal komt in de vorm van een filmpje dat je kan disliken en hoe sneller al jouw vriendjes het filmpje disliken, hoe sneller het filmpje onbekijkbaar wordt voor iedereen. 

Mogen wij even overgeven? 
Is het wel een puik plan om het relaas van een racistische - en duidelijk verwarde en angstige en zich onbegrepen en ongehoord voelende vrouw - zomaar wég te zappen? Alsof het dan plots niet meer bestaat? 
Surtout als je weet dat wie racistisch is, dit ook na deze prutscampagne zal blijven. 
Het enige wat hiermee bereikt wordt, is dat de dislikers van het filmpje kunnen patsen op Facebook met de luttele seconden die zij hebben bekeken. Hiep hoi. We hebben de wereld niet veranderd, maar wij zijn wél goed bezig en het is toch het belangrijkste dat we er zélf goed uitkomen!

Het grappigste is, is dat heel dit filmpjesgedoe zijn eigen boodschap gewoonweg bevéstigt. Ik zie om mijn virtuele zelf heen massa's medesalonsocialisten en ikeacommunisten fier zijn op hoe snel zij het filmpje hebben weggezapt. Op hoe zij toch zo hard géén racist zijn. Alsof racisme ophoudt te bestaan, wanneer je zélf aangeeft geen racist te zijn. En was dat zinnetje niet net het begin van een racistisch relaas?

Wel, hier volgt een nieuwsje: wij - en met deze wij bedoelen wij het godtelijke meervoud- zijn wél een racist.
Wij zijn een racist, MAAR vinden niét dat je mensen kan afrekenen op hun huidskleur of afkomst. Wij zijn een racist, maar vinden eigenlijk niet dat blanken superieur zijn. Of Aziaten. Of wiedanook. Superioriteit is eerder een individueel gegeven, eerder dan collectief, maar dat is voor een andere keer om over te neuten.
Wij zijn een racist, maar eigenlijk vinden we niet dat je mensen in hun rechten mag beperken omdat zij er zo of zo uitzien en omdat zij die of die taal spreken of omdat zij in dit of dat geloven.

Wij zijn een racist, want wanneer wij door een zwarte medemens worden aangesproken, hebben we de oncontroleerbare neiging om Frans of Engels te gaan praten. Dat is racisme.
Wij zijn een racist, want wij hebben net twintig minuten lang zitten twijfelen over met welk woord we het beste op dit blog onze donkere medemens zouden kunnen omschrijven. Zo lang denken wij over onze blanke medemens niet na. Dat is racisme.
Wij zijn een racist,  maar we zijn er niet trots op. Eerder voelen wij ons beschaamd omdat we nog steeds die onwillekeurige reflex hebben om in - voornamelijk in de Stuivenbergbuurt-  de straat snel over te steken als we een groepje Marokkanen zien
Omdat we er - puur op basis van hun huidskleur,  het veelvuldige gebruik van velaire stemloze fricatieven en alveo-palatalen in hun taal en de hoeveelheid zonnebloempithulsels aan hun voeten- vanuit gaan dat zij ons zullen gaan ambeteren. En dat is racisme. En wij vinden dat beschamend, en wij werken eraan, maar het is niet gemakkelijk en het is niet anders..

Gemakkelijk zou zijn om de aandacht van deze korte doch krachtige opstoten van stompzinnige gevoelens af te leiden door oppervlakkig te beginnen dwepen met de uiterlijke kenmerken van een cultuur waar we -eerlijk gezegd- amper iets van begrijpen. Door fake-familiair te doen over onze voormalige ex-overbuurman, genaamd 'Den Abdel' die we eigenlijk helemaal niet zo goed kennen, maar die wel heel luidruchtig grappig kan zijn. Door te ontkennen dat we 'Den Abdel' eigenlijk enorm angstaanjagend vinden, omdat zijn sterk klinkende stem in een taal waar we geen lek van verstaan het soms onmogelijk maakt het onderscheid te maken tussen een gezapige conversatie of slaande ruzie. We zouden kunnen patsen over hoe multicultureel we wel niet zijn, omdat we in Borgerhout zijn gaan wonen en daar geregeld kleine aankopen doen in local shops for local people. We zouden heel nadrukkelijk kunnen vermelden op onze Facebookpagina dat de taginekes in Het Fonteintje en bij El Warda verrukkelijk zijn.

We zouden dat kunnen doen, maar het zou niet eerlijk zijn.
Uiteraard is elk bezoek aan El Warda geniaal en is het fantastisch om in Little Ethiopia te kunnen schranzen met pannenkoeken in plaats van bestek.
Maar lekker gaan eten is niet hetzelfde als een cultuur begrijpen.  En een voorliefde voor folklore maakt een mens nog niet per definitie géén racist.
En met je hoofd begrijpen wat ok is en wat niet, doet je nog niet direct handelen naar wat je snapt.

Het beste waarmee we dit kunnen vergelijken is stoppen met roken.
We zijn intussen al drie keer gestopt met roken en drie keer terug begonnen. Er moet een truc voor bestaan, maar we hebben hem nog niet onder de knie kunnen krijgen.
Wij wéten heel goed dat roken slecht is voor onszelf én voor onze medemens, net zoals wij weten dat onze racistische gedachten zowel ons eigen hoofd als onze medemens verzieken en verzuren.
Wij wéten dat sigaretten helemaal niks goeds voor ons doen, dat we er zelfs niet dronken of high of stoned van worden, dat de verslaving alleen maar zichzelf in stand houdt, als een absurd hamsterwiel.

Wij wéten dat. Maar daarom lukt het nog niet om er mee op te houden. En de racist die ontkent racist te zijn, is er al helemaal niet klaar voor. Wat zal zo'n campagne dan alleen maar doen dat de ontkennende racist meer in de ontkenning duwen? Waardoor er helemaal niets gebeurt
Wij zijn dan misschien wel een beschaamd racist, maar we ontkennen het niet. We werken eraan en we beseffen dat we niet onszelf moeten haten omwille van onze kortzichtige momenten, maar dat we de kortzichtigheid op zich horen te veroordelen, ook al maakt die - nog steeds- deel uit van ons dagelijks handelen.

Is het een puik plan om iemand die vanuit zijn angst, zijn twijfel, zijn onbegrip zich stort in een stompzinnige opvatting kapot te negeren? Uit te lachen? Te lynchen? Te veroordelen? Of zullen we  - genomen wij in onze linkse snoepjesjacht nu eenmaal de morele superioriteit hebben-  dan toch maar de rest van het filmpje uitkijken, eens goed nadenken over waarom iemand zo'n dingen denkt en zegt, misschien eens proberen een constructievere dialoog aan te gaan ipv het louter nog dieper wegduwen van zij die juist het meeste nood hebben aan intellectuele input.
En wanneer we ons focussen op de stompzinnigheid eerder dan de stompzinnige, zullen we misschien racisme de wereld kunnen uithelpen. Maar niet met een andere stompzinnig filmpje van een stompzinnige campagne

Won Ton

* ze doen iets met/ rond/ tegen jobdiscriminatie. Nobel initiatief, maar blank salonsocialisme zal aan zo'n irrationele en complexe materie echt geen fok veranderen. 

Geen opmerkingen: